De prediabetes

Wat is prediabetes?

Het prediabetes is een metabole aandoening die wordt gekenmerkt door een matige verhoging van de nuchtere bloedglucose, zonder de diagnostische drempels van type 2 diabetes te bereiken. Het is een echt waarschuwingssignaal dat aangeeft dat het lichaam begint een insulineresistentie te ontwikkelen, een hormoon geproduceerd door de alvleesklier dat het suikergehalte reguleert. Deze resistentie betekent dat de cellen minder effectief reageren op insuline, wat leidt tot een ophoping van bloedglucose.

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie nemen de gevallen van prediabetes wereldwijd toe, waardoor het een belangrijke kwestie voor de volksgezondheid wordt. In Frankrijk benadrukt de Franse Federatie van Diabetici het belang van snelle screening van personen met prediabetes om de progressie naar type 2 diabetes en de daarmee gepaard gaande complicaties te voorkomen. Deze situatie vereist bijzondere aandacht om het gedrag aan te passen en de kans op het ontwikkelen van manifeste diabetes te verminderen.

Wat betekent een verhoogde nuchtere bloedsuikerspiegel?

Een hoge bloedsuikerspiegel geeft aan dat de bloedglucosespiegel hoger is dan normaal na een periode van minstens acht uur vasten. Bij een gezond persoon ligt de nuchtere bloedsuikerwaarde meestal tussen 0,70 g/L en 1,10 g/L. Een waarde tussen 1,10 g/L en 1,25 g/L wordt beschouwd als een marker voor prediabetes. Deze overmatige toename van de bloedsuiker weerspiegelt een glucosetolerantie, vaak veroorzaakt door insulineresistentie.

Een verhoogde bloedsuikerspiegel is dus een belangrijke indicator van een glycemische stoornis die medische aandacht vereist om de ontwikkeling naar type 2 diabetes te voorkomen.

Wat is de bloedsuikerspiegel bij prediabetes?

De bloedsuikerspiegel die nodig is om een prediabetes te diagnosticeren ligt tussen 1,10 g/L en 1,25 g/L (of 6,1 tot 6,9 mmol/L) bij een nuchtere bloedglucosemeting. Deze drempel is cruciaal omdat het voorafgaat aan de diagnose van type 2 diabetes, die wordt vastgesteld wanneer de nuchtere bloedsuikerspiegel 1,26 g/L bereikt of overschrijdt bij twee opeenvolgende tests. Het detecteren van een bloedsuikerspiegel in dit bereik moet de patiënt aanmoedigen om zijn arts te raadplegen voor een screening en een passende behandeling. Een verhoogde bloedsuikerspiegel, zelfs als deze matig is, kan geleidelijk de bloedvaten en zenuwen beschadigen, waardoor de kans op langdurige complicaties toeneemt.

Wat zijn de oorzaken van prediabetes?

Prediabetes ontstaat voornamelijk door een combinatie van genetische en omgevingsfactoren die leidt tot een insulineresistentie. Tot de meest voorkomende oorzaken behoren:

• Overgewicht: Het overschot aan vetweefsel, vooral in de buikstreek (verhoogde tailleomvang), draagt bij aan insulineresistentie.
• Sedentair leven: Het gebrek aan activiteit vermindert het vermogen van het metabolisme om insuline effectief te gebruiken.
• Ongebalanceerd dieet: Een overmatige consumptie van maaltijden rijk aan koolhydraten en verzadigde vetten kan de koolhydraatstofwisseling verstoren.
• Genetische aanleg: Een familiegeschiedenis van diabetes verhoogt de kans om prediabetes te ontwikkelen.
• Gevorderde leeftijd: De prevalentie neemt toe met de leeftijd, vooral na 45 jaar.
• Metabole factoren: Hoge bloeddruk en een verhoogd cholesterolgehalte worden vaak geassocieerd met prediabetes.
• Effecten van Covid-19: Studies suggereren dat infectie met Covid-19 het koolhydraatmetabolisme zou kunnen beïnvloeden.

Deze blootstellingen dragen bij aan de verstoring van de functie van bèta-cellen in de alvleesklier, die verantwoordelijk zijn voor de insulineproductie, en aan een vermindering van de metabole gevoeligheid.

Wat zijn de symptomen en tekenen van prediabetes?

Prediabetes is vaak asymptomatisch, waardoor het vroegtijdig screenen ervan moeilijk is. Toch kunnen bepaalde symptomen de patiënt waarschuwen:

• Aanhoudende vermoeidheid: Een onverklaarbaar gevoel van vermoeidheid kan het gevolg zijn van het onvermogen van cellen om koolhydraten te gebruiken voor energieproductie.
• Verhoogde dorst: Een verhoogde bloedsuikerspiegel kan uitdroging veroorzaken, wat leidt tot overmatige dorst.
• Frequent urineren: Het overschot aan suiker wordt door de nieren uitgescheiden, waardoor de drang om te urineren toeneemt.
• Wazig zicht: Schommelingen in het bloedsuikergehalte kunnen de visie beïnvloeden.
• Trage wondgenezing: Slechte doorbloeding en een verhoogde bloedglucosespiegel kunnen het genezingsproces van wonden vertragen.

Wat zijn de gevolgen van een glucose-intolerantie?

Glucose-intolerantie is een onvermogen van het lichaam om ingenomen suiker effectief te verwerken, wat leidt tot een verhoging van de bloedsuikerspiegel na de maaltijden. Zonder interventie kan dit tot verschillende complicaties leiden:

• Progressie naar type 2 diabetes: Glucose-intolerantie is een belangrijke factor voor de ontwikkeling van diabetes.
• Cardiovasculaire complicaties: Een hoge bloedsuikerspiegel kan de bloedvaten beschadigen, waardoor het risico op hypertensie, atherosclerose, hartaanvallen en beroertes toeneemt.
• Neuropathieën: Zenuwbeschadigingen kunnen optreden, wat leidt tot een verlies van gevoel of tintelingen in de ledematen.
• Nierproblemen: De nieren kunnen beschadigd raken door een voortdurend verhoogde bloedsuikerspiegel.
• Retinopathie: Het teveel aan suiker kan de bloedvaten van het netvlies aantasten, wat tot visuele stoornissen kan leiden.

Het herkennen van glucosetolerantie stoornis als een waarschuwingssignaal dat onmiddellijke interventie vereist, is een van de eerste stappen in een geschikte zorgtraject.

Is prediabetes omkeerbaar?

Ja, prediabetes is omkeerbaar, vooral wanneer het vroeg wordt ontdekt. Onderzoeken hebben aangetoond dat veranderingen in de leefstijl de bloedglucosespiegel kunnen normaliseren en de insulinegevoeligheid kunnen herstellen. De volgende preventieve maatregelen zijn essentieel:

• Een uitgebalanceerd dieet aannemen: Verminder de calorische inname, beperk maaltijden met hoge glycemische index koolhydraten en geef de voorkeur aan vezelrijke voedingsmiddelen.
• Verhoog de lichamelijke activiteit: Regelmatig een activiteit beoefenen, zoals snel wandelen gedurende minstens een half uur per dag, verbetert het gebruik van glucose door de spieren.
• Gewichtsverlies: Vermindert de insulineresistentie.
• Medisch toezicht: Voer regelmatig controles van de bloedsuikerspiegel uit om de voortgang te volgen.

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie wordt aanbevolen om ten minste 150 minuten per week matige lichaamsbeweging te verrichten voor het verbeteren van de metabole gezondheid.

Zijn er behandelingen voor prediabetes?

De belangrijkste behandeling voor prediabetes is gebaseerd op veranderingen in de levensstijl, maar in sommige gevallen kan de arts aanvullende interventies overwegen:

• Aangepast dieet: Werk samen met een diëtist om een uitgebalanceerd voedingsplan op te stellen dat rijk is aan vezels en arm aan snelle suikers.
• Verbetering van sedentarisme: Integreer aerobe en weerstandsoefeningen om de insulinegevoeligheid te verbeteren.
• Medicijnen: Hoewel minder gebruikelijk, kunnen sommige farmacologische behandelingen worden voorgeschreven om de bloedglucosespiegel te verbeteren, zoals metformine, vooral bij personen met een hoge kans op progressie naar diabetes.
• Therapeutische educatie: Deelname aan educatieve programma’s om de pathologie te begrijpen en te leren deze effectief te beheren.
• Medische monitoring: Regelmatige controles maken het mogelijk de behandeling aan te passen aan de veranderingen in de bloedsuikerspiegel.

In Frankrijk biedt de Fédération Française des Diabétiques middelen en trainingen aan om patiënten met prediabetes te helpen een gezonde levensstijl aan te nemen. Nauwe samenwerking met een professional om de behandeling van prediabetes te personaliseren wordt ook aanbevolen.

Wat is het dieet voor iemand met prediabetes?

Het dieet van een patiënt met prediabetes is gericht op het reguleren van de bloedsuikerspiegel en het verbeteren van de metabole gevoeligheid. De belangrijkste principes zijn:

• Voorkeur geven aan voedingsmiddelen met een lage glycemische index: Ze geven koolhydraten geleidelijk vrij, waardoor pieken in bloedsuiker worden vermeden.
• Verhoog de vezelinname: Fruit, groenten, peulvruchten en volle granen bevorderen het verzadigingsgevoel en stabiliseren de bloedsuikerspiegel.
• Beperk toegevoegde suikers: Verminder de consumptie van suikerhoudende dranken, snoep en gebak.
• Kies voor magere eiwitten: Wit vlees, vis, tofu en peulvruchten dragen bij aan een uitgebalanceerd dieet.
• Verzadigde vetten verminderen: Beperk volle zuivelproducten en rood vlees om het lipidenprofiel te verbeteren.
• Maaltyden opdelen: Eet in gematigde porties en verdeel de inname over de dag om glykemische schommelingen te voorkomen.

Wat is de relatie tussen prediabetes en gewichtsverlies?

Gewichtsverlies is nauw verbonden met de verbetering van prediabetes, vooral bij patiënten met overgewicht of obesitas. Het verliezen van zelfs 5 tot 10% van het totale lichaamsgewicht kan:

• De insulinegevoeligheid verbeteren: Het verminderen van de overmatige gewichtstoename verlaagt de insulineresistentie op cellulair niveau.
• Bloedsuikerspiegel verlagen: Een betere benutting van suiker door het metabolisme normaliseert het niveau van de bloedsuikerspiegel.
• Het cardiovasculaire risico verminderen: Gewichtsverlies bevordert een verlaging van de bloeddruk en het cholesterolgehalte.
• Voorkomen van type 2 diabetes: Minder stress op de alvleesklier vertraagt de uitputting van insuline-producerende cellen.

Oefeningen zoals snel wandelen gedurende minimaal een half uur per dag dragen aanzienlijk bij aan gewichtsverlies en verbetering van de insulinegevoeligheid.